YENİLENEBİLİR VE YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI

Uzun yıllardan beridir insanların ihtiyaçlarını gidermeleri için kullanmış oldukları çeşitli materyaller bulunmaktadır. Bu materyaller hem beslenme hem de barınma için kullanılmaktadır. İlk ateşin bulunması ile beraber yakacak ürünlerin ve maddelerin ortaya çıkması belirli bir süre sonra toplum içinde azalmaya başlamaktadır. Toplumun günden güne kalabalıklaşması ile beraber kullanılan enerji kaynaklarının da kullanım süreleri azalmaya başlamıştır. Kullanılan enerji kaynaklarının yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynakları olarak ikiye ayrılması hem avantaj hem de dezavantaj niteliğindedir. Yenilenebilir enerji kaynakları, enerjisini güneşten alan kaynaklara denilmektedir. Yenilenebilir enerji kaynakları sonsuza kadar olmasa da uzun bir süre kullanılabilecek türden kaynaklardır. Özellikle bu kaynakların verimli ve düzenli bir şekilde kullanılması daha fazla kullanım ömrünün olmasına katkı sağlamaktadır. Yenilenemez enerji kaynakları ise güneş enerjisi olmadan üretilen ve kullanılan zararlı kaynaklardır. Yenilenemez enerji kaynakları nükleer maddeler ile ve yüzyıllar önceden kalmış olan fosillerin yer altında belirli bir zaman kalmasıyla meydana gelmektedir. Yenilemez enerji kaynakları çevreye oldukça zarar vermektedir. Kullanılan bu enerji kaynaklarının yanlış bir şekilde kullanılması hem çevreye hem de insanlara oldukça büyük zararlar vermektedir. Özellikle 1986’de Sovyetler birliğinde meydana gelen Çernobil Rektör Faciası birçok insanın ölmesine neden olmakla beraber o bölgede yaşayan insanların bir daha oraya yerleşememesi ve üretim yapamamasına neden olmuştur. Etkileri günümüze kadar devam eden Çernobil rektör faciası, yenilenemez enerji kaynaklarının ne kadar büyük sorunlar çıkardığına dair büyük örneklerdir. 2011 yılında Japonya’ da meydana gelen 9,8’lik deprem sonucunda nükleer enerji santrallerinde meydana gelen yangınlar sonucunda birçok kişinin yaşamını yitirmesine ve kimyasal gazların havaya salınmasından dolayı çevre kirliliğinin olmasına neden olmuştur. Bu sebepten ötürü yenilenemez enerji kaynaklarının yerine yenilebilir enerji kaynaklarının kullanımı daha avantajlı ve sağlıklıdır.

Yenilenebilir Enerji Kaynakları

• Hidroelektrik Enerjisi: Hidroelektrik enerjisi, akan suyun elektrik enerjisine dönüştürülmesi ile meydana gelmektedir. Kanallar ya da borular yoluyla toplanan suyun belirli jeneratörlere bağlanması ve bu jeneratörlerin mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmesine denir. Hidroelektrik enerjisi, özellikle barajların kurulması ile toplanan suların etkili bir şekilde kullanılmasını sağlamaktadır. Kullanılan bu sistem ile binlerce ev ve işyerinin elektrik enerjisi kimyasal olmayan maddeler ile üretilmiş olacaktır.

• Rüzgar Enerjisi: Dağların yüksek kısımlarında veya eteğinde rüzgarın fazla estiği açık alanlarda kurulan rüzgar tribünlerinin gelen rüzgarı mekanik enerjiden elektrik enerjisine dönüştürmesine denir. Rüzgar tribünleri ile beraber üretilmiş olan elektrik enerjisi birçok alanda kullanılmaktadır. Özellikle büyükşehirlerde üretilmesi ve kullanılması oldukça katkı sağlamaktadır. Rüzgar enerjisi ile beraber doğal yollardan üretilen bu enerji çevrenin de daha az kirlenmesine katkı sağlamaktadır.

• Jeotermal Enerji: Özellikle sıcak su kaynaklarının bulunduğu bölgelerde kurulması hem turistik açıdan hem de enerji açısından oldukça büyük katkılar sağlamaktadır. Jeotermal enerji kaynakları, yer altında kırıkların oluşması sonucunda kırıklar içerisinde biriken kimyasal sıcak suların belirli malzemeler ile yeryüzünü çıkartılıp işlenmesine denir. Çıkarılan sıcak su kaynaklarının işlenmesi ve elektrik enerjisine dönüştürülmesi oldukça önem arz etmektedir. Özellikle gayzerlerin bulunduğu yerlerde bu enerji kaynaklarının kullanılması ülke ekonomisine ve çevreye çok büyük katkı sağlamaktadır.

• Güneş Enerjisi: Yenilenebilir enerji kaynaklarından en önemli olanı güneş enerjisidir. Güneş enerjisi, güneş ışınlarından gelen ışınların belirli bölgelerde kurulmuş olan panellere aktarılması sonucu sıcak su ve elektriğin üretilmesine denir. Güneş enerjisi, özellikle tarım alanlarında ve sanayi alanlarında kullanılmaktadır. Kullanılan bu doğal yenilebilir enerji kaynağı çevrenin kirlenmesini önlemektedir. Güneş enerjisinin paneller yoluyla elektrik ve sıcak suya dönüştürülmesi ekonomik anlamda oldukça yararlıdır.

• Biokütle Enerjisi: Uzun yıllar boyunca yer altında kalmış olan ölü bitki ve hayvan kalıntılarının fosilleşmesi ve yakıt haline gelmesine denir. Meydana gelen bu yakıtların kullanılması durumunda havadaki karbondioksit miktarında da artma meydana gelmektedir. Kullanılan bu enerji kaynağının sonsuz olması, küresel ısınmanın artması ile beraber meydana gelen orman yangınları ve beraberinde getirdiği hayvan teleflerinden dolayı bu durum oldukça sorun teşkil etmektedir. Uzun yıllar boyunca meydana gelen bu kalıntılar kömürün, doğalgazın ve diğer kimyasal maddelerin ortaya çıkmasını sağlamaktadır.

• Dalga Enerjisi: Denizlerde ve okyanuslarda oluşan dalgaların itme kuvveti ile meydana getirdiği enerjinin toplanması ile oluşmaktadır. Dalga enerjisini kullanan ülkelerin başında; İngiltere, Portekiz, Amerika ve İspanya gelmektedir. Meydana gelen büyük dalgaların paneller tarafından tutulması ve elektrik enerjisine dönüştürülmesi oldukça verim sağlanmasına katkı sağlamaktadır.

Yenilenemez Enerji Kaynakları

• Fosil Yakıtlar: Yüzyıllar öncesine dayanan canlı ve bitki kalıntıların yerin belirli derinliklerinde birleşmesi ve kimyasal bir yapı oluşturmasıyla meydana getirdiği enerjiye denir. Fosil yakıtları özellikle sıcaklığın da etkisiyle beraber daha fazla açığa çıkmasına neden olmaktadır. Fosil yakıtları ile beraber oluşan bu kimyasallar kömür, doğalgaz, petrol gibi maddelerin oluşmasını sağlamaktadır. Fosil kaynakları doğal maddelerden elde edilmesinin yanında kimyasal olmasından dolayı çevre kirliliğini neden olmaktadır.

• Nükleer Enerji: Uranyumun keşfedilmesi ile beraber atomun parçalanmasıyla meydana çıkan enerjinin kullanılmasına nükleer enerji adı verilmektedir. Nükleer enerji, özellikle sanayinin gelişmiş olduğu ülkelerde oldukça fazla kullanılmaktadır. Japonya’ da bulunan nükleer enerji santralleri çevre kirliliğinin oluşmasına neden olmaktadır. Özellikle 2011 yılında meydana gelen deprem sonucunda nükleer enerji santrallerinde patlamaların ve gazların açığa çıkması ile beraber yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur. En büyük zararlı yenilenemez enerji kaynaklarının başında gelmektedir.